Chồn hương là loài động vật hoang dã tương đối khó thuần. Hiện nay, số lượng ngoài tự nhiên của nó còn rất hiếm, đã thuộc vào danh sách quý hiếm cần được bảo vệ. Nó có thể khai thác giá trị kinh tế về thịt thương phẩm dược liêu rất quý nên hiện nay đã được bắt nuôi, thuần hóa và nhân giống. Ở khu vực miền Nam, chồn hương được nuôi khá nhiều, còn ở miền Bắc thì ít hơn nhưng cũng đang dần được phổ biến, nhân rộng quy mô. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bà con kỹ thuật nuôi chồn hương ở miền Bắc.
Đặc điểm sinh sản của chồn hương
Chồn hương có đặc điểm thon nhỏ như loài mèo nhưng có vòi nhọn, mắt to. Chúng phân bố chủ yếu ở Ân Độ, Trung Quốc và các nước Đông nam Á. Ở Việt Nam, cầy hương phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi và trung du. Do vậy, mặc dù khu vực Miền Nam chăn nuôi nhiều nhưng khu vực ngoài bắc cũng là nơi có khí hậu và địa hình rất phù hợp với các loài này.
Đặc tính của cầy hương là chúng sống hoạt động chủ yếu về đêm. Ban ngày thường ẩn nấp trong hang hốc, vách đá tránh ánh sáng mặt trời và thú săn mồi. Đối với cầy hương sinh sản không rõ ràng mùa sinh nhưng phổ biến tập trung vào tháng 7-10 hàng năm. Cầy hương có loài sống theo bầy đàn có loài sống riêng lẻ. Chúng khá hung dữ nên có thể cắn lẫn nhau nên sống không hòa hợp, chỉ đến mùa sinh sản mới cặp đôi vài ngày rồi lại chia tay.
Cầy hương thường đẻ mỗi năm 1 lứa ngoài tự nhiên, mỗi lứa từ 1-5 con. Với điều kiện chăn nuôi đầy đủ chất dinh dưỡng như hiện nay và tách con sớm thì cầy hương có thể động dục và sinh sản 2 lần/năm, mỗi lần từ 3-6 con. Cầy hương con khi sinh 1 tuần sau mới mở mắt, bú mẹ và sống rất khỏe nhưng ngoài tự nhiên thường chỉ còn 1 nửa sống sót do nhiều nguyên nhân.
Khi nuôi nhốt chồn hương, chăm sóc tốt thì chồn con sống cả. Tăng số lượng của đàn và có thể nhân giống nhanh chóng, xuất chuồng số lượng lớn.
Kỹ thuật chăn nuôi chồn hương ở miền Bắc
Thời tiết ngoài bắc thường không được ổn định như thời tiết trong miền nam nên vấn đề chuồng trại cần quan tâm hơn. Một khi để chồn bị bệnh chết thì thiệt hại sẽ rất lớn.
1. Chuồng nuôi chồn hương
Do chồn thường sống trang hang hốc nên chuồng của nó cũng không cần cầu kỳ, xây đơn giản bằng cách xây tường xi măng trên một khoảng sân trống hình chữ nhật. Các mặt xung quanh được bao bằng tấm lưới b40 và có cửa mở ra vào chắc chắn. Chồn có bản tính hoang dã nên cần làm chuồng chắc để chúng không phá chuồng chốn đi.
Đối với chuồng để nuôi chồn sinh sản thì cần thiết kế mặt bằng xi măng, hoặc bằng đất và được chia thành nhiều ngăn, mỗi ngăn có diện tích khoảng 5-10m2 để nhốt các cặp chồn vào cho chúng giao phối. Nếu chuồng có nhiều tầng thì các tầng được ngăn với nhau bằng tấm lưới mắt cáo có mắt nhỏ, tránh cho chồn con bị thụt chân. Chuồng cần có chỗ thải phân nước tiểu để vệ sinh dê dàng.
Vào mùa đông ở miền bắc thì chuồng cần có hệ thống mái che, bạt che mưa, chắn gió để chồn không bị lạnh. Cần thiết phải có đèn điện để sưởi ấm, đặc biệt khi chồn đang mang thai, mới sinh con và nuôi con nhỏ.
Chuồng cho chồn ở nên xây kiên cố để nuôi lâu dài chứ không xây tạm bợ. Hệ thống nước uống, nước thải phân cần riêng biệt tránh để cho chồn ăn bẩn, uống bẩn dễ bị bệnh, nhất là bệnh tiêu chảy.
>> Mời bà con tham khảo bài viết chi tiết: Hướng dẫn cách làm chuồng nuôi chồn hương
2. Chọn chồn hương giống
Khi chọn giống bà con nên chọn những con chồn khỏe mạnh, không bị thương tật, mắt mũi tinh tường, di chuyển nhanh nhẹn. Nên chọn con giống từ 1-1,5kg cho dễ nuôi, chúng sẽ làm quen tốt hơn với môi trường mới, người chăm sóc mới. Chọn chồn quá lớn sẽ khiến chúng stress, chậm sinh sản hơn.
>> Mời bà con tham khảo thêm: Giá chồn hương giống. Địa chỉ bán chồn hương giống uy tín
3. Thức ăn cho chồn hương
Thức ăn cho cầy hương trong mùa sinh sản phải tập trung nhiều dưỡng chất, cung cấp chất đạm từ thịt lợn, giun, rắn, mối những món ăn ưa thích của chồn. Buổi tối tăng cường cho chồn ăn cơm thịt, cơm cá vào buổi tối vì chúng có tập tính ăn vào ban đêm, ban ngày chỉ là bữa phụ
Ngoài ra, cho chồn ăn chuối chín bóc vỏ để cả quả (1-2 quả/con/bữa) trộn lẫn với cháo đường (cho tương đối ngọt như nấu chè) nấu nhuyễn. Tất cả các loại thức ăn khi mới nuôi chồn đều phải tập làm quen dần dần sau đó mới tăng dần khối lượng.
>> Mời bà con tham khảo bài viết chi tiết: các loại thức ăn cho chồn hương
4. Ghép đôi, nhân giống
Khi chồn bắt đầu động dục thì con đực xả mùi hương đậm đặc, con cái thường cắn phá chuồng. Lúc này bà con cho chúng ghép đôi với nhau, quan sát quá trình giao phối và tách chúng ra ngay sau khi thời gian giao phối kết thúc để tránh chúng cắn nhau. Chồn cái thường mang thai từ 84 -90 ngày.
Chú ý, ổ đẻ dành cho chồn hương có thể dùng bồn sành sứ (loại bồn rửa mặt…) đặt vào chuồng rồi bắt cầy hương mang thai bỏ vào bồn cho chúng đẻ. Chúng chỉ đẻ khi chủ nuôi cho chúng vào bồn đã chuẩn bị.
5. Phòng bệnh
Để chồn không bị mắc bệnh thì cần chăm sóc cho ăn vừa đủ, tránh thức ăn ôi thiu và thường xuyên vệ sinh chuồng. Tranh thủ những ngày nắng nóng nên cho chuồng được được phơi nắng để diệt vi khuẩn, đỡ mùi hôi.
